Brain, Behavior, and ImmunityVolume 115, Pages 480 – 493January 2024
Przewlekłe choroby zapalne, takie jak astma, to poważny problem zdrowotny, który dotyka milionów ludzi na całym świecie. Cierpi na nie nawet 10% populacji. Dzięki interwencjom psychologicznym można poprawić stan zdrowia osób zmagających się z tymi schorzeniami, jednym z obiecujących podejść jest redukcja stresu oparta na uważności, czyli Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR).Wykazano, że regularne praktykowanie uważności zmniejsza stres, poprawia zdrowie psychiczne, a nawet wpływa na funkcjonowanie mózgu. Uważa się, że jednym z mechanizmów stojących za tymi korzyściami jest zmiana funkcji sieci salience – systemu w mózgu, który pozwala nam wykrywać i reagować na istotne bodźce, zarówno wewnętrzne (jak emocje), jak i zewnętrzne.
Sieć salience jest kluczowa w regulacji uwagi, a jej zaburzenia są związane z przewlekłym stanem zapalnym – w tym z zapaleniem dróg oddechowych, które występuje u osób z astmą.
Aby sprawdzić jak uważność wpłynie na cierpiących na astmę, przeprowadzono badanie z udziałem dorosłych cierpiących na astmę. Uczestników losowo przydzielono do dwóch grup: jednej, która przeszła program MBSR, oraz grupy kontrolnej, która znajdowała się na liście oczekujących. Następnie wykonano obrazowanie mózgu za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI), które pozwala ocenić tzw. łączność funkcjonalną między różnymi obszarami mózgu w stanie spoczynku.
Mierzono te zmiany przed rozpoczęciem interwencji, tuż po zakończeniu programu MBSR oraz po 4 miesiącach. Dodatkowo analizowano, czy zmiany w mózgu były związane z poprawą uważności, kontrolą astmy i obniżeniem poziomu markerów zapalnych w organizmie.
U uczestników programu MBSR zaobserwowano: zwiększoną łączność funkcjonalną w sieci salience – w porównaniu do grupy kontrolnej. Lepszą kontrolę astmy, która korelowała ze zwiększoną łącznością między siecią salience a obszarami odpowiedzialnymi za regulację uwagi i emocji. Obniżenie markerów zapalnych, które było związane z osłabieniem łączności między siecią salience a innymi sieciami mózgu. Wyniki sugerują, że MBSR może pomagać pacjentom z astmą poprzez poprawę funkcjonowania mózgu – w szczególności poprzez wzmacnianie sieci odpowiedzialnych za uwagę i regulację emocji