09 June 2025 https://doi.org/10.1111/psyp.70085
Samookaleczanie bez intencji samobójczych (NSSI) to zachowanie polegające na celowym uszkadzaniu własnych tkanek lub narządów, które nie ma na celu zakończenia życia, ale często jest wyrazem głębokiego cierpienia emocjonalnego. Jest to zjawisko szczególnie powszechne wśród nastolatków, które wiąże się z trudnościami w kontrolowaniu myśli i emocji, prowadząc do poważnych problemów psychicznych. Mimo że NSSI ma złożoną przyczynowość, wciąż brakuje ustalonych metod leczenia. W związku z tym, interwencje oparte na uważności, które poprawiają zdolność do kontrolowania reakcji i emocji, mogą okazać się pomocne w terapii tego zaburzenia.
W badaniu, które wykorzystało elektroencefalografię (EEG), naukowcy analizowali mechanizmy mózgowe związane z NSSI oraz wpływ krótkiej medytacji na poprawę zdolności do kontrolowania reakcji emocjonalnych. Uczestnicy badania, nastolatki z NSSI, zostali poddani 10-minutowej sesji medytacji skoncentrowanej na oddechu, a ich aktywność mózgu była monitorowana przed, w trakcie i po sesji. Wyniki wykazały, że osoby z NSSI miały trudności w kontrolowaniu reakcji emocjonalnych w zadaniu, które wymagało od nich odpowiedzi na niektóre bodźce, a powstrzymania się od reakcji na inne. Takie zadanie, które polegało na szybkiej ocenie, kiedy zareagować, a kiedy powstrzymać się od reakcji (zwanego zadaniem „go/no-go”), ujawniło deficyty w kontrolowaniu impulsów u osób z NSSI, w porównaniu do grupy kontrolnej. Dodatkowo, zaobserwowano zmniejszoną amplitudę fal P3 oraz mniejszą moc fal theta.
Okazało się, że medytacja skoncentrowana na oddechu przywróciła normalny poziom aktywności mózgu u nastolatków z NSSI, poprawiając ich zdolność do hamowania reakcji.
Wnioski z badania wskazują na deficyty w zdolności do hamowania reakcji u nastolatków z NSSI oraz sugerują, że medytacja może stanowić skuteczną metodę leczenia, poprawiając zdolności do kontroli emocji i reakcji impulsowych.